Arkaplan Müzik Basın Yayın, 2007

Hiç kuşkusuz, bu bibliyografya içerisindeki en nitelikli kaynaklardan biri olduğunu söyleyebiliriz bu kitabın. Türkiye’deki popüler Rock piyasasının en önemli kaynaklarından ikisini hazırlayan Münir Tireli’nin bu kitabı, her ne kadar “Bir Metamorfoz Hikayesi: Türkiye’de Grup Müziği (1957-1980)”in devamı gibi görünse de, kitabın başında durumun öyle olmadığının altını çiziyor yazar: 

“Bu kez karşımıza çıkan hal, bir metamorfoz değildi (...), 1980’ler bu anlamda bir nevi metamorfozun yeniden yaşanması idi.” (Sf.8)

Konu 1980’ler olduğu için, kaçınılmaz olarak 1980 askeri darbesinin müzik dünyasındaki, özellikle nitelik itibariyle protest bir tür olan Rock müzik üzerindeki etkileri üzerinden başlanıyor.

Tireli'nin, kitabını yazarken birincil kaynağı, söz konusu dönemin müzik ve kültür sanat dergileri olmuş. Bu dergiler arasında Hey, Gong, Onyedi, Boom, Blue Jean, HBR gibi birçoğu efsane niteliğindeki yayınlar göze çarpıyor.

Dönemin, halen Rock camiasının eskilerince konuşulan “Putları yıkan adam” manşeti, hem kitap içerisinde hem de genel olarak Rock tarihi ve 80’ler dönemi olayları için bize ciddi ipuçları veriyor. Bir yandan çoğunlukla sol ideolojiye dayanan ‘80 öncesi topluluklar ve darbe ile birlikte o dönemdeki ortamın bir anlamda dağılması/"süpürülmesi", bir yandan yeni Rock-Metal gruplarının bir sol ideolojiye dayanmadıkları ve “kökü dışarıda” oldukları gerekçesiyle dışlandıkları, “kayıp kuşak” olarak nitelendirilmeleri gibi durumlar söz konusu.

"Putları Yıkan Adam" manşeti ve olayı ile ilgili Delikasap'ın Esen Kitap etiketiyle yayımlanan 13.yıl özel baskısındaki bir yazı da çarpıcı bir kaynak.

1980'leri değişimi politik değişimlerden kaynaklı olarak kültürel bir değişim niteliğiyle de ele alan Tireli, müziğin sektörelleşmesini ve arabesk müziğin kurmaya başladığı hegemonyayı da anlatmadan geçmiyor. Bu gibi açılardan yalnızca Rock müzik değil, kültürel değişimler açısından da önemli bir kaynak haline geliyor kitap.

Münir Tireli, bu dönemi grup bilincinin oluşması, bağımsız ve bireysel müzik şirketlerinin ortaya çıkması, home-record olayının gelişmesi gibi değişimleri işaret ederek “Müzikten kazanmayıp müziğe kazandırma” (Sf.22) bilincinin oluştuğu bir dönem olarak tanımlıyor.

Albüm çıkaran/çıkarabilen metal grupları bahsinde Whiskey’den sonra albüm çıkaran ilk grup olarak Pentagram’ı görüyoruz ve 20 bin gibi ciddi bir satış rakamı olduğunu da öğreniyoruz.

Münir Tireli, ne akademik bir dilin sıkıcılığına, ne magazinsel bir ciddiyetsizliğe başvuruyor; dönemin içinden birisi olarak, kendi kuşağının önemli figürlerine ve kaynaklarına başvurarak adeta görüntülü bir belgesel sunuyor önümüze. Rock müziğin batılı kaynaklarını, batıdaki hikayesini anlamak kadar bizdeki durumunu-gelişimini-değişimini anlamak da son derece önemli. Çünkü aslında Tireli’nin kitabında anlattığı gerçek hikayeler, bize sadece müziğin değil müzik çerçevesinde ülkenin de yakın geçmişini, bugüne kadar bildiğimiz beylik sözlerin, klişeleşmiş hikayelerin dışında bir yerden, sokağın ve medyanın göbeğinden anlatıyor.

Bu politik çerçevenin ardından Tireli, dönemin gruplarını ve sanatçılarını tek tek başlıklarla tanıtıyor ve satır aralarında kalmış, birçoğu belki unutulmuş ilginç notlarını da düşüyor elbet.

Kitabın sonunda çok hoşunuza gidecek arşivlik fotoğraflar, gazete ve dergi alıntıları ile notların yer aldığı bir “Albüm” bölümü olduğunu da ekleyelim.  Kitaba ek olarak bir de Barış Göker imzalı bir makale eklenmiş: “Eurovision ve Uzantısında Düzenlenen Müzik Yarışmalarında Kullanılan Orkestralar ile Katılımcı Gruplar”.

Arka Kapak/Tanıtım

1980’ler, günümüzde tüm simgeleri ile "hem sev, hem nefret et" türü iç gıcıklamalara açık bir "nostalji" objesi olarak yeniden tüketime sunulmuş bir dönem...

Bu dönemin günah keçisi ise o yılların albümsüz, Türkçesiz veya Türkçeyi yeniden keşfeder gibi, güvensiz, coşkulu, umutlu ve de hayal kırıklığıyla dolu gençleriydi. Münir tireli, Türkiye’de grup müziğinin tarihine kaldığı yerden devam ediyor; ama bu sefer metamorfoz değil sanki...

Nerede Bulurum?

NadirKitap